به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

آیین حسن حسین بیدخت گناباد، نماد دلباختگی به سالار شهیدان

تاریخ انتشار: ۳۰ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۲۷۵۱۰۲

آیین های سوگواری محرم در شهرستان گناباد، واقع در جنوب خراسان رضوی حال و هوای خاصی دارد و حدود ۲۰۰ هیات مذهبی از چند روز پیش از آغاز ماه محرم خود را برای برپایی مراسم سوگواری ایام شهادت حضرت سیدالشهدا(ع) و یاران باوفایش آماده می کنند.

از جمله مراسم ویژه عزاداری های محرم در گناباد که با گذشت سده های مختلف هنوز رنگ نباخته و هر سال با شور و حال خاصی با حضور ارادتمندان ائمه معصومین (ع) و سرور و سالار شهیدان جهان برگزار می شود، آیین سنتی "حسن حسین" در شهر بیدخت از توابع بخش مرکزی گناباد است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

یکی از جلوه های کهن و در عین حال جذاب، زیبا و پویای سوگواری در شهر بیدخت گناباد، همین آیین است، که با توجه به قالب و محتوای آن، سراسر شور و شعور بوده و یک سوگواری کامل است و از ویژگی های بارز آن می توان به زنجیره انسانی، میانداری، چاووش خوانی و علم گردانی اشاره کرد.

مهدی ذوالفقاری مسئول گردشگری اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد گفت: آیین عزاداری حسن و حسین بیدخت از حدود ۲۵۰ سال پیش هر ساله در ماه محرم و پایان مراسم عزاداری سینه زنی در هر روز محرم با شور خاصی با حضور عزاداران حسینی برگزار می شود.

او افزود: در اجرای این آیین عده ای از سینه زنان در وسط مسجد و از جمله مسجد جامع بیدخت حلقه می زنند و هر نفر با دست چپ کمر فرد کناری خود را گرفته و با دست راست بر سینه می زنند و یک نفر هم در وسط هماهنگ با سینه زن ها به طور مقطع و متناوب با گام نخست و دوم به ترتیب حسن و حسین می گوید که همه عزاداران وی را همراهی می کنند.

مسئول گردشگری اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد ادامه داد: کلمات گام اول به مرور تغییر کرده و از کلماتی چون مظلوم، شهید، آقا، سرور و غیره در آن استفاده می شود اما جواب تمام این کلمات را سینه زنان با "حسین" پاسخ می دهند و بعد از پنج دور یک نفر با صدای بلند ابیاتی از ترجیع بند محتشم کاشانی را می خواند و در آخر هر مصرع سینه زنان فریاد "یاحسین" سر می دهند.

ذوالفقاری بیان کرد: بعد از آن هم چند باری سینه زنان با نداهای حسن و حسین بر سینه می زنند و بدین گونه عزاداری به پایان می رسد.

او تصریح کرد: آیین حسن حسین بیدخت هشت سال قبل در فهرست آیین معنوی کشور به ثبت رسیده است.

 

حجت الاسلام حسین علی اکبری یکی از سخنرانان مذهبی بیدخت گناباد گفت: آیین حسن حسین این شهر نظیر سایر آیین سنتی این منطقه جلوه ای از بعد حماسی و تاثیرگذار واقعه عاشورا بر زندگی مردم است و با گذشت سده های مختلف همچنان با همان شیوه سنتی برگزار می شود.

او افزود: باید این آداب و رسوم و آیین سنتی با اهتمام مسوولان ذیربط و حضور پرشور عزاداران حفظ شود و به عنوان یادگار مهمی به نسل آینده منتقل شود.

ثبت هشت آیین و رسم محرم گناباد در شمار آثار معنوی کشور

مردم گناباد در کنار سوگواری و سینه زنی و زنجیرزنی با آداب و رسومی مانند نخل بندان، نخل گردانی و تعزیه خوانی و تعزیه گردانی، آیین حسن حسین و نیز واویلا، ارادت خود را به سید و سرور شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) نشان می دهند.

هشت آیین و رسم ماه محرم گناباد شامل "نخل گردانی قصبه شهر، نوقاب، روستاهای رهن و ریاب، شبیه خوانی نوقاب و ریاب، واویلای مند و حسن و حسین بیدخت" در فهرست آثار ناملموس و معنوی کشور به ثبت رسیده است و این نشانه ریشه داری و قدمت این آداب و رسوم در این خطه است.

تعزیه خوانی و علم گردانی نمادی از هویت و فرهنگ محرم در گناباد

از دیگر آیین های سنتی عزاداری محرم در گناباد می توان به شبیه خوانی، تعزیه خوانی و علم گردانی و نیز تعزیه واویلا در روستای مِند این شهرستان اشاره کرد.

مردم مناطق شهری و روستایی گناباد در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی آیین نخل بندان و نخل گردانی را برپای می دارند که در بستن نخل از پارچه سیاه، چوب نخل، شمشیر و نیزه، آیینه و سرو و نخل استفاده می شود که هر کدام معنای خاصی دارد و این آیین به عنوان یکی از مهمترین آیین های محرمی گناباد ریشه در تاریخی کهن دارد.

پارچه سیاه نخل، نماد سوگ و ماتم، چوب نخل نماد پیکر سیدالشهدا(ع) و شمشیر و نیزه نماد تیر و نیزه های وارد شده بر بدن امام حسین، آینه نماد نور وجود حضرت سید الشهدا(ع) و سرو نخل نماد قامت حضرت علی اکبر (ع)، پنجه های فلزی نخل نماد دستان حضرت ابوالفضل العباس(ع)، زنگ، نماد درای کاروان امام حسین و سیب سرخ نماد خون سرور و سالار شهیدان(ع) و میوه بهشتی است.

 

علیرضا شناسایی یک کارشناس میراث فرهنگی گناباد گفت: پارچه های زینتی نخل نمادی از حجله قاسم بن الحسن(ع) و تنوع رنگ این پارچه ها نشانگر تنوع افکار و عقاید، ایده ها و مذاهب گوناگون است که در ایام محرم در قالب یک هدف و اعتقاد به امام حسین(ع) به صورت متمرکز و متحد به عزاداری می پردازند.

او افزود: تشییع نمادین در فرهنگ ایران پیشینه ای طولانی دارد و نمونه برجسته آن آیین سالیانه سوگ سیاوش و حمل تابوت او بوده است و نخل‌ بندی و تزیین نخل، به عنوان تابوت برای مردگان جوان، مشاهیر و یا افراد محبوب سابقه‌ای هزاران ساله در این دیار دارد که بعد از واقعه عاشورا و از جمله طی سده های گذشته و به خصوص از دوران صفویه به عنوان نمادی برای یادبود عزاداری سرور و سالار شهیدان (ع) رواج بیشتری یافته است.

یک کارشناس میراث فرهنگی گناباد ادامه داد: نخل گردانی از دوران صفوی همراه با سینه ‌زنی و شبیه ‌سازی به شکل امروز در آیین عاشورا و محرمی گناباد رواج یافته است و نخل، تابوت بزرگ و بلندی است که بر آن خنجر، شمشیر، پارچه های قیمتی و آیینه هایی بسته می شود و آن را در روز عاشورا به عنوان نمادی از تابوت امام حسین(ع) به حرکت در می آورند.

شناسایی بیان کرد: بعد از آن که به وسیله مهار و طناب های مویی تمام چوب های نخل با مهارت خاصی به هم متصل شد، بزرگان و افراد باتجربه به تزیین آن می پردازند و آیین نخل گردانی در گناباد از ابتدای صبح روز عاشورا آغاز می شود و باور عام بر این است که مشایعت نخل و نشستن گرد و خاک ناشی از حرکت نخل بر آنان، باعث برکت و سلامت می شود.


منبع:ایرنا

باشگاه خبرنگاران جوان خراسان رضوی مشهد

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: محرم ۱۴۰۲ بیدخت گناباد تعزیه خوانی آیین حسن حسین سالار شهیدان میراث فرهنگی نخل گردانی حسن و حسین سینه زنان امام حسین نخل نماد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۲۷۵۱۰۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

وعده صادق الهام‌بخش بودن خون شهیدان مقاومت را در به میدان آمدن دانشجویان ده‌ها دانشگاه آمریکا و اروپا می‌بینیم

رئیس دانشگاه تهران در واکنش به سرکوب اعتراضات گسترده در ده‌ها دانشگاه آمریکا و اروپا، به دانشجویان بیدار این دانشگاه‌ها پیام داد.

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، بیانیه سید محمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران در حمایت از تجمعات دانشجویی در آمریکا و اروپا و در واکنش به سرکوب اعتراضات گسترده در ده‌ها دانشگاه آمریکا، به این شرح است:

محکومیت جنایات رژیم اشغالگر قدس در فلسطین و غزه عزیز مدتهاست که از مرز‌های کشور‌های محور مقاومت فراتر رفته و بویژه در کشور‌هایی که حاکمان‌شان با حمایت آشکار از ددمنشی‌های اسرائیل در غزه، نقطه سیاه دیگری بر عملکرد خود ثبت نموده‌اند، انسان‌های حق‌طلب و آزادی‌خواه به میدان آمده‌اند.

امروز اعتراضات ماه‌های اخیر مردم جویای نور و بری از ظلمت در کشور‌های حامی رژیم خونخوار صهیونیستی، دیگر محدود به تظاهرات مردم در خیابان‌ها نیست بلکه با شکلی منسجم‌تر، خود را در قالب شکل‌گیری و گسترده شدن اعتراضات و تجمعات دانشجویی در قلب آمریکا و کشور‌های اروپایی نشان می‌دهد؛ اعتراضاتی که بی‌شک با ورود اساتید و دانشجویان، لرزه بر دستگاه‌های حامی صهیونیسم انداخته است.

مقابله با این اعتراضات دانشجویی، ضرب و شتم و دستگیری گسترده دانشجویان و هتک حرمت استادان دانشگاه در آمریکا و حتی تهدید و اجبار رؤسای دانشگاه‌ها به برکناری و استعفا، همه حکایت از تنگ‌تر شدن عرصه و باختن قافیه از سوی هیأت حاکم در کشور حامی اصلی رژیم اشغالگر قدس دارد و باطل‌السحر ادعا‌ها و القاگری‌ها درباره آزادی آکادمیک در دانشگاه‌های این کشور است.

گسترده شدن اعتراضات در ده‌ها دانشگاه آمریکا و کشیده شدن زبانه‌های آن به دانشگاه‌هایی در انگلیس و فرانسه و …، با خطا‌های محاسباتی که از سوی حکام این کشور‌ها در قبال این حرکت صورت می‌گیرد، رژیم صهیونیستی و ایادی آن را در باتلاقی به مراتب دهشتناک‌تر و عمیق‌تر از آنچه در آن فرو رفته‌اند، می‌بلعد؛ و تازه این آغاز ماجراست.

در اندیشه ما "خون شهید جاذبه خاک را خواهد شکست و ظلمت را خواهد درید و معبری از نور خواهد گشود. " آن زمان که می‌گفتیم عاشقان مکتب حاج قاسم سلیمانی، عاشق شهادتند و هر قطره خون یکایک شهدایی که تقدیم راه مقاومت می‌شود، مایه رویش انسان‌هایی بیدارتر و مصمم‌تر برای نهضت و تحکیم و تقویت گفتمان الهام‌بخش مقاومت در سراسر گیتی خواهد شد، وعده صادق آن یعنی همین به میدان آمدن استادان و جوانان دانشجو از هر دین و آئینی در قلب آمریکا و اروپا را قریب می‌دانستیم.

کشتار وحشیانه کودکان، زنان و مبارزان و مجاهدان در غزه و ناتوانی سازمان‌های بین‌المللی در متوقف ساختن جنایت‌های ددمنشانه رژیم صهیونیستی و حامیانش، موضع‌گیری‌های آزادگان دنیا را عالم‌گیر نموده و وجدان‌های بیدار جامعه دانشگاهی آمریکا و اروپا در نفی بیدادگری و کشتار مردم مظلوم فلسطین توسط آمریکا و رژیم جعلی اسرائیل را رقم زده است.

اکنون که دانشجویان در آمریکا و اروپا، اراده خود برای ایستادگی در برابر ظلمت و سیاهی را فریاد می‌زنند و با وجود مقابله گسترده پلیس و دستگاه‌های امنیتی، نه تنها از مسیر خود منحرف نشده بلکه اعتراضات را گسترده‌تر نموده‌اند، به آن‌ها پیام می‌دهیم که ما در ایران تجربه مقابله با جور را در دوران ستمشاهی داریم، دانشجویان و جوانان و استادان و فرهیختگان بسیاری در کشورمان هزینه داده‌اند تا نهضت به رهبری پیر روشن ضمیر انقلاب اسلامی ایران به نتیجه برسد.

امروز آرمان‌های انقلاب خمینی کبیر فراتر از مرز‌های جغرافیایی و ملت‌ها رفته است و به برکت خون شهدا و هدایت‌های، ولی امر مسلمین جهان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله العالی)، اندیشه امت‌سازی به سرعت در حال تحقق است و‌ای بسا هراس ایادی استکبار از امکان ملحق شدن شما به این اندیشه است که زورمندانه و با اعمال قدرت قهری در صدد تحدید و تهدید حرکت شما برآمده‌اند.

دانشجویان عدالت‌خواه و استادان پیشگام آزادی در آمریکا و اروپا؛ پیام ما را دریافت کنید، از پای ننشینید، رهایی هزینه دارد. ما دانشگاهیان ایران اسلامی به برکت خون شهیدان‌مان، آزادانه آرمان آزادی فلسطین را فریاد می‌زنیم؛ باشد که با ایستادگی و رادمردی، همپای همه آزادی‌خواهان جهان، سرافرازانه در جشن آزادی، شکرگزار باری تعالی باشیم، به یکدیگر سلام دهیم و به ارواح شهدای مقاومت درود فرستیم.

سید محمد مقیمی
۸ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳